Hemoglobine

Hemoglobine is een eiwit dat zich in rode bloedcellen bevindt. Zuurstof kan zich via het hemoglobine binden aan de rode bloedcel. Hemoglobine kan het zuurstof  binden en ook weer loslaten. In welke mate het hemoglobine zuurstof loslaat of bindt, is onder andere afhankelijk van o.a de pH van het bloed, de temperatuur en de zuurstofspanning in het bloed.

Hemoglobine in het bloed

Het hemoglobine-gehalte zegt hoeveel zuurstof-gebonden hemoglobine er zich in het bloed bevindt.  Hemoglobine wordt uitgedrukt in mmol/L. Per mmol/L van het Hb kan 21 mL zuurstof zich binden.

Voorbeeld: een Hb-gehalte van 9,5 mmol/L wil zeggen dat 1 L bloed ongeveer 200 mL zuurstof bevat (9,5 x 21 = ongeveer 200).

Hemoglobine en zuurstof 

In hoeverre zuurstof zich kan binden aan het hemoglobine-gehalte, is onder andere afhankelijk van de volgende factoren:

• De zuurgraad (pH) van het bloed

  • Bij een hogere pH, waarbij het bloed dus minder zuur is, zal zuurstof zich gemakkelijker aan het hemoglobine kunnen binden.

  • Bij een lagere pH, waarbij het bloed dus zuurder is, zal zuurstof zich minder gemakkelijk aan het hemoglobine kunnen binden.

• De temperatuur van het lichaam / bloed

  • Bij een hogere temperatuur bindt zuurstof zich minder gemakkelijk aan hemoglobine.

    --> Dit vormt tevens een verklaring waarom de zuurstofsaturatie van de patiënt met koorts soms verlaagd is à het zuurstof kan zich minder makkelijk binden aan het hemoglobine.

• De zuurstofspanning van het bloed

  • Wanneer er veel zuurstof voorradig is in het bloed en de zuurstofspanning dus hoog is, bindt zuurstof zich gemakkelijker aan het hemoglobine.

Hemoglobine bij de dialysepatiënt / patiënt met nierinsufficiëntie

De aanmaak van rode bloedcellen, die hemoglobine bevatten, gebeurt in het beenmerg onder invloed van EPO. Dit is een hormoon dat in de nieren wordt aangemaakt. Bij een nierfunctiestoornis zijn de nieren verminderd in staat om EPO aan te maken, waardoor er dus minder rode bloedcellen aangemaakt kunnen worden. Hierdoor zal het hemoglobine-gehalte van een persoon met nierfunctiestoornissen, die al dan niet moet dialyseren, over het algemeen lager zijn.

Tevens gaan er bij hemodialyse onvermijdelijk rode bloedcellen kapot, wanneer het bloed door de kunstnier gaat. Hierdoor is het aantal rode bloedcellen minder en overleeft de rode bloedcel minder lang. Hierdoor is het hemoglobine-gehalte, wat zich in de rode bloedcel bevindt, ook lager.

Doordat gezonde nieren H+, een sterk zuur, uitscheiden, zal bij de patiënt met nierinsufficiëntie, het H+ zuur in het bloed achterblijven. Hierdoor daalt de pH-waarde van het bloed en wordt het dus zuurder. Hierdoor kan zuurstof minder makkelijk aan hemoglobine worden gebonden, waardoor het Hb van de patiënt gemiddeld dus lager is.